Karst

Bách khoa toàn thư ngỏ Wikipedia

Karst (tiếng Đức: Karst, giờ đồng hồ Việt: Các-xtơ) là hiện tượng kỳ lạ phong hóa đặc thù của những miền núi đá vôi bị nước chảy xói ngót. Sự xói ngót ko cần tự chế độ lực cơ học tập, tuy nhiên đa số là vì khí carbon dioxide (CO₂) nhập bầu không khí hòa tan nhập nước, cùng theo với những ion dương của hydro (H⁺) tạo ra trở thành axít cacbonic. Axít cacbonic là nguyên nhân chủ yếu của quy trình làm mòn đá vôi. Sản phẩm bất ngờ của quy trình phong hóa karst là những hốc động với những nhũ đá, măng đá, sông suối ngầm,...

Bạn đang xem: dia hinh cacxto la gi

Từ Karst là tên thường gọi cho tới Kras, một chống ở Slovenia dọc từ bờ hải dương Adriatic và phía trên một cao nguyên trung bộ đá vôi.

Địa hình karst[sửa | sửa mã nguồn]

Địa hình karst là địa hình của những loại phân chảy đặc thù thường thì được ghi lại vị những khối hệ thống nước thải theo đuổi hốc động ngầm bên dưới khu đất. Đây là những chống tuy nhiên ở ê nền đá sở hữu lớp bị hòa tan hoặc những lớp, thường thì (nhưng ko cần luôn luôn luôn) là đá cacbonat ví dụ như đá vôi hoặc đôlômít. Trong những điểm như vậy sở hữu rất rất không nhiều hoặc thậm chí là không tồn tại khối hệ thống nước thải bên trên mặt phẳng. Một số chống sở hữu địa hình karst, ví dụ điển hình chống ở miền nam bộ Missouri và miền bắc nước ta Arkansas bên trên Hoa Kỳ, sở hữu chứa chấp sản phẩm ngàn hốc động.

Đầu mối cung cấp sông Loue đã cho thấy sự tạo hình của carxtơ.

Phản ứng chất hóa học nhập địa hình karst[sửa | sửa mã nguồn]

Sự tạo ra trở thành của địa hình karst phát biểu cộng đồng là thành quả của nước mưa sở hữu chứa chấp lượng cacbonic hòa tan (hay thường hay gọi là mưa axít nhẹ), hiệu quả lên nền đá vôi hoặc đôlômít và hòa tan một trong những phần những hóa học chứa chấp trong những loại đá này theo đuổi thời hạn. Quá trình hòa tan bên dưới mặt phẳng đá tiếp tục ra mắt nhanh chóng rộng lớn nếu như đá có rất nhiều khe nứt và tạo nên địa hình với những đặc thù quan trọng, bao hàm những hố sụt hoặc thung lũng (các lòng chảo khép kín), những lối thông trực tiếp đứng, những loại suối đột ngột mất tích. Sau một thời hạn đầy đủ rộng lớn, những khối hệ thống nước thải ngầm phức tạp này (chẳng hạn những tầng ngậm nước karst) và những khối hệ thống hốc động sở hữu phạm vi rộng lớn rất có thể được tạo nên.

Axít cacbonic nhập cuộc nhập quy trình này được tạo nên Lúc những phân tử mưa trải qua khí quyển tiếp tục lôi theo đuổi khí CO₂ và hòa tan nó nội địa. Khi mưa rơi xuống mặt mày khu đất, nó thâm nhập qua loa những lớp khu đất, tích lũy tăng CO₂ sẽ tạo rời khỏi hỗn hợp axít cacbonic yếu:

H₂O + CO₂ → H₂CO₃

CaCO₃ → Ca²⁺ + CO₃^2–

CO₃^2– + H₂CO₃ → 2 HCO₃^–

CaCO₃ + H₂CO₃ → Ca²⁺ + 2 HCO₃^–

Nước sở hữu tính axít yếu đuối này chính thức hòa tan đá từ vựng trí những khe nứt và những lớp đá trong những tầng đá vôi. Theo thời hạn những khe nứt này không ngừng mở rộng dần dần và nền đá vẫn kế tiếp bị hòa tan. Các khoảng chừng trống rỗng trong những lớp đá tăng dần dần về độ dài rộng và chính thức cải tiến và phát triển khối hệ thống nước thải ngầm, cho tới nhiều nước rộng lớn trải qua và thực hiện tăng vận tốc tạo hình những đặc thù karst ngầm.

Sự tạo hình karst[sửa | sửa mã nguồn]

Sự cải tiến và phát triển của karst xuất hiện nay Lúc nước sở hữu bộ phận axit phản xạ với mặt phẳng của những khe nứt nhập đá hoặc mặt phẳng lớp đá trầm tích. Khi ê đá gốc (thường là đá vôi hoặc dolomit) tiếp tục kế tiếp bị làm mòn và những khe nứt càng ngày càng rộng lớn rộng lớn. Theo thời hạn, những quần thể nứt này tiếp tục kế tiếp không ngừng mở rộng, và tạo ra trở thành một màng lưới nước thải rất có thể chảy ngầm bên dưới mặt mày khu đất. Nếu màng lưới ngầm này cải tiến và phát triển, nó sẽ bị giục đẩy mạnh việc tạo hình karst.^[1]

Xem thêm: độc quyền yêu em

Calci cacbonat bị hòa tan vị nước chứa chấp axít nhẹ nhõm rất có thể hội tụ lại ở ngẫu nhiên ở đâu. Trong những hốc, những nhũ đá và những măng đá được tạo hình nhờ việc hội tụ của calci cacbonat và những khoáng hóa học bị hòa tan không giống Lúc nước nhỏ giọt kể từ phía bên trên xuống. Một ví dụ là Gruta Rei tự Mato nhập "sự hình carxtơ Lagoa Santa" ngay sát Sete Lagoas, Brasil với nhũ đá nhiều năm cho tới trăng tròn mét.

Các sự tạo hình không giống bao hàm những tấm đệm (trong ê loại chảy là kể từ những khe nứt chứ không hề cần là kể từ những điểm), và lớp cặn calci xuất hiện nay Lúc loại chảy của nước nhiều calcit bị cản ngăn và calcit lắng xuống theo đuổi loại chảy. Helictit là sự việc tạo hình sở hữu dạng vòng xoắn gắn sát với cái và tường của hốc. Các hình dạng trở thành dạng loại chảy to hơn là những vũng nước tù ứ, bọn chúng sở hữu dạng như nhà vệ sinh và rất có thể chứa đựng nhiều tinh ma thể canxit hoặc aragonit to hơn như thể thành quả của sự việc cất cánh khá chậm trễ. Các dòng sông xuất hiện kể từ những hốc đá vôi cũng rất có thể tạo nên những địa hình tufa, chứa chấp những lớp trầm tích calcit theo đuổi thời hạn Lúc nước bay ngoài môi trường xung quanh hốc động nhiều CO₂.

Thoát nước và những vấn đề[sửa | sửa mã nguồn]

Trồng trọt nhập chống karst rất cần được đo lường tới sự thoát nước. Đất rất có thể đầy đủ phì nhiêu và lượng mưa là một vừa hai phải cần tuy nhiên nước mưa nhanh gọn lẹ chui xuống những lối nứt nhập vào khu đất, nhiều lúc thực hiện cho tới mặt mày khu đất bị khô rạn nẻ trong tầm thời hạn trong số những trận mưa.

Việc cung ứng nước kể từ những giếng nhập chống sở hữu địa hình carxtơ là khá gian nguy, tự nước giếng rất có thể là nước chảy rời khỏi kể từ những địa điểm sụt trong những bến bãi chăn thả gia súc trải qua những hốc động và cho tới giếng tuy nhiên không tồn tại sự tinh ma thanh lọc thường thì ra mắt trong những tầng khu đất xốp ngậm nước.

Xem thêm: mẫu báo cáo lưu chuyển tiền tệ gián tiếp excel

Nước ngầm nhập chống karst rất dễ dàng bị ô nhiễm và độc hại như thể nước mặt phẳng. Thông thông thường những địa điểm sụt được dùng nhằm lập nông trại hoặc thậm chí là là nơi sụp đổ rác rến cho tới xã hội. Trong những chống karst tuy nhiên những hố phân tự động hoại là khối hệ thống xử lý hóa học thải đa số thì sự vượt lên trước vận tải hoặc sự trục trặc của khối hệ thống tiếp tục thải những hóa học thải còn tươi tỉnh nhập trong những kênh nước ngầm.

Địa hình karst tự động nó cũng tạo ra một vài trở ngại cho việc trú ngụ của loài người. Các địa điểm sụt rất có thể cải tiến và phát triển từ từ cho tới Lúc những lỗ hổng mặt phẳng đầy đủ rộng lớn, tuy nhiên sự xói ngót ngầm là trọn vẹn ko biết trước được và cái của những hốc động ngầm rất có thể sập thình lình. Những sự khiếu nại như vậy tạo ra tổn thất cho tới căn nhà cửa ngõ, gia súc, xe pháo, công cụ, và thậm chí là là loài người.

Giả karst[sửa | sửa mã nguồn]

Giả karst ra mắt ở những điểm tuy nhiên nguyên vẹn nhân tạo ra xói ngót chủ yếu ko cần là nước mưa, tuy nhiên ở ê cũng đều có khối hệ thống nước thải ngầm. Nó rất có thể ra mắt ở vùng đá bazan, nhập ê khối hệ thống nước thải là xuyên qua loa những hốc động dung nham, hoặc ở trong những ngọn cồn sở hữu cấu trúc là đá granit (ví dụ hốc Labertouche ở Victoria, Úc).

Một phần list những chống karst[sửa | sửa mã nguồn]

Động Tiên Sơn, Phong Nha-Kẻ Bàng, Quảng Bình, Việt Nam

Khu vực hốc Mammoth và chống Bluegrass ở Kentucky
Cao nguyên vẹn Ozark ở Missouri và Arkansas
Bán hòn đảo Florida
Khu vực Dalmatia, Lika, Gorski Kotar, Kvarner và những quần hòn đảo không giống ở Croatia
Khu vực Carniola ở Slovenia
Cenote ở cung cấp hòn đảo Yucatan
Rừng Karst ở Puerto Rico
Kras, phía đông bắc Italy và tây-nam Slovenia
Moravian Karst
Burren (Co.Clare, Ireland)
Rừng đá (tỉnh Vân Nam, Trung Quốc)
Cao nguyên vẹn đá Đồng Văn, Hà Giang, Việt Nam
Khu vực xung xung quanh Quế Lâm ở Khu tự động trị dân tộc bản địa Choang Quảng Tây, Trung Quốc
Công viên vương quốc Gunung Mulu, Malaysia
Khu vực vịnh Phangnga, nam giới Thái Lan
Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh, Việt Nam
Hang động Tràng An, Tam Cốc - Bích Động, Tỉnh Ninh Bình, Việt Nam
Phong Nha-Kẻ Bàng, Quảng Bình, Việt Nam
Khu bảo đảm vương quốc Nahanni ở Northwest Territories, Canada
Malham Cove, Anh