Đền Lừ, tên tự Lư Giang Từ, thờ Phạm Ngưu Tất và Phạm Tổ Thu, có từ năm 1399 nằm trên phần đường Hoàng Mai chạy dọc sông Kim Ngưu, nằm trong phường Hoàng Văn Thụ, quận Hoàng Mai, Hà Nội.
Bạn đang xem: Hồ đền lừ
Các công ty khảo cổ đã phát hiện được nhiều công nạm sản xuất đơn giản của thời lịch sử từ trước trong quanh vùng Hoàng Mai, cho thấy thêm nơi trên đây từng ở trong về địa phận sinh tụ chủ yếu của dân cư Việt cổ. Nhỏ sông nhỏ xưa kia chảy qua phía đông thị trấn Thanh Trì rồi đổ ra sông Hồng mang tên Lư Giang, chính là đoạn tiếp tục của sông Kim Ngưu từng nổi tiếng với thần thoại cổ xưa “Trâu rubi Hồ Tây”. Lư Giang tức là sông Lừa, dân quen gọi là sông Lừ, vì vậy ngôi đền rồng Lư Giang còn có tên đền Lừ.
Theo truyền thuyết, trai gái đất này nhì nghìn năm ngoái đây đang theo đô tướng Nguyễn Tam Trinh gia nhập cuộc khởi nghĩa phòng giặc Hán do hai bà trưng lãnh đạo. Đến thời Lê sơ, q. Hoàng mai cùng cùng với Tương Mai, Mai Động và một số trong những làng phụ cận sẽ hợp thành vùng Kẻ Mơ (Cổ Mai) nổi tiếng ở tởm thành. Sách “Dư địa chí” của phố nguyễn trãi từng viết: “Vùng ấy, khu đất thì đỏ chín cùng sắc xanh đen, ruộng thì vào các loại thượng hạng”. Ngày ấy, dòng sông Kim Ngưu như một dải lụa nạm ngang qua xã, vừa tưới nước mang đến đồng ruộng lại vừa cung ứng tôm cá cho nhân dân.
Có câu ca dao:
“Nhĩ Hà quanh bắc lịch sự đông
Kim Ngưu, Tô kế hoạch là sông mặt này”
Nhĩ Hà tức khúc sông Hồng uốn nắn lượn phủ quanh phía bắc và phía đông ghê đô cùng với Kim Ngưu, Tô lịch là hai mẫu sông bé chảy từ phía tây hoàng thành xuống phía dưới nam, đã làm nên “tứ giác nước văn hoá” của Kẻ Chợ Thăng Long xưa. Từ nuốm kỷ 20, thành phố mở rộng, Kim Ngưu, sơn Lịch đều bị thu hẹp, thậm chí còn bị đậy mất một đoạn với trở đề nghị những kênh nước thải, độc hại nặng nề không đi thuyền được nữa.
Sang thời Lê, vùng q. Hoàng mai có Trạm Lư —một dịch trạm béo nằm trê tuyến phố thiên lý vào những tỉnh phía nam. địa thế căn cứ theo tấm bia “Dịch Lư kiều bi ký” (bia ghi về mong Dịch Lư) vì Trạng nguyên khoa Đinh Sửu Nguyễn khắc Nhu soạn vào năm Phúc Thái thiết bị 4 (1646) còn gìn giữ đền thì ngay trong lúc bấy giờ ước Dịch Lư vừa là một trong những phương luôn thể giao thông, vừa là 1 trong những cảnh đẹp ở phía nam gớm thành. Sau khoản thời gian cầu Dịch Lư bị hỏng hỏng, ngày xuân tháng hai năm Phúc Thái thứ hai (1644) dân làng quận hoàng mai - hà nội đã góp sức tiền của để gia công lại cầu. Mon 11 năm tiếp theo thì hoàn thành. Năm sau nữa, dân xóm tạc tấm bia đá to dựng trong thường Lư Giang bên cầu để đánh dấu sự kiện trên cùng biểu dương công đức của không ít người tham gia đóng góp.
Ban đầu, thường Lừ thờ nhì tuỳ tướng mạo của è Khát Chân là Phạm Ngưu Tất cùng Phạm Tổ Thu. Về sau, đền còn thờ thêm công chúa chất thủy tinh và cúng vọng nguyên soái è Hưng Đạo.
Tương truyền, năm 1389 è Khát Chân đã cho kiến thiết “đền Vua” để thờ Hưng Đạo Đại Vương trằn Quốc Tuấn. Năm 1399, sau thời điểm ông và các tuỳ tướng mạo bị giết mổ hại, dân làng sẽ xây thêm ngôi đền rồng Lừ gồm chung cổng ngõ với sân vườn với thường Vua để thờ 2 tuỳ tướng mạo của è Khát Chân. Từ sau 1954, thường Vua bị bỏ, thiết bị thờ ở đền Vua được rước sang thường Lừ, vì vậy ở thường Lừ bao gồm thờ vọng Đức Thánh Trần.
Xem thêm: Trắc Nghiệm: Vợ Tương Lai Của Bạn Là Ai Của Bạn Là Ai, Trắc Nghiệm: Vợ/Chồng Tương Lai Của Bạn Là Ai
Tư liệu văn bia và truyền thuyết dân gian ngơi nghỉ địa phương còn cho thấy Thủy tinh công chúa thuộc loại dõi tướng tá Hoàng Đình Ái là bà Hoàng Thị thông thường sống ở thời điểm đầu thế kỷ 18 bao gồm công giúp dân làng với dân trong vùng bị bão lụt bắt buộc sau được thờ cùng với chủng loại Thủy trong thường Lư Giang. Trong tâm thức truyền thống lịch sử của người Việt, mẫu mã Thủy là một trong trong cha vị nữ giới thần quan trọng đặc biệt nhất của Tam tòa Thánh mẫu (Mẫu Thiên, chủng loại Thủy, mẫu Địa).
Để ca ngợi công đức điện thần, tất cả hai bức đại từ trong đền rồng ghi:
“Linh sảng thức bằng” (Sáng suốt, thông tuệ, làm cho khuôn mẫu mang đến đời)
“Thao thủy khôn tinh” (Công đức sánh với nước lớn mênh mông).
Khu thường Lừ cũ bao gồm 3 tòa chính, theo hướng đông nam phía trước gồm hồ chào bán nguyệt cùng một bình phong. Tòa tiền tế tất cả 3 gian 2 chái với những góc đao cong. Bờ nóc được trang trí đôi rồng chầu mặt trời với hai đầu kìm hướng về phía giữa, đầu white hoa lam trên toàn thể thân. Phần size gỗ của tòa án nhân dân tiền tế bao gồm 3 vì chưng đều tuân theo dạng cột trốn vượt giang. Tiếp theo tòa chi phí tế là 1 trong những lớp đơn vị ngang gồm bố gian nhị chái với những bộ vày kết cấu “chồng giường giá chỉ chiêng,” tường hồi che đốc trơn soi chỉ.
Đền Lư Giang sau rất nhiều lần tu bổ hiện gồm nhiều nếp nhà nhỏ tuổi kế tiếp nhau, ngơi nghỉ giữa là một sân gạch men đỏ dưới bóng mát xanh mát. Đền bị thu hạn hẹp trong quá trình đô thị hoá, không nhiều nhất cũng đã mất mảnh đất nền trước cổng cũ do đường phố nay cách bức bình phong gồm mỗi chút vỉa hè. Bình phong bị xây ngay tắp lự với bức tường che kín mặt đền, mặt phải thuộc dòng sông. Cổng bắt đầu mở ở bên trái, vừa đặt thêm song sư tử Tàu nỗ lực cho nghê đá Việt. Có lẽ rằng chỉ còn toà điện thiết yếu và hồ nước nước bé dại là còn giữ được nét phong cách xây dựng xưa.
Tại đền Lư Giang hiện còn lưu giữ được không ít hiện vật có giá trị: 3 đạo sắc đẹp do những vua Nguyễn phong đến Mẫu Liễu; hai quả chuông đồng đúc thời Nguyễn; 3 bộ long ngai bài vị; 8 khám thờ gỗ sơn son thếp vàng; 7 bức hồng phi; 8 song câu đối mộc cổ sơn thếp; 4 tấm bia đá thời Lê cùng thời Nguyễn.
Hàng năm, hội đền rồng Lư Giang được mở nhị lần vào tháng tám với tháng ba. Hội tháng tám là hội chính, được tổ chức trong ngày húy kỵ của Quốc công tiết chế Hưng đạo Ðại vương trằn Quốc Tuấn (20 tháng 8 âm lịch). Năm 1994 đền rồng được xếp thứ hạng Di tích lịch sử vẻ vang văn hóa quốc gia.
Trong gần như ngày hội, ngoài những nghi thức tế lễ trang trọng, dân làng hoàng mai còn tổ chức rước thần từ đền rồng tới đình và ngược lại. Đây là lúc để bé cháu các đời sau tỏ lòng tôn kính với vị anh hùng dân tộc vẫn có ân đức hộ quốc an dân. Xung quanh ra, vào trong ngày thường thì các vị phụ nữ thần trong khi lại tất cả đông bé nhang môn sinh hơn các vị phái nam thần.