Nguồn nơi bắt đầu của bạn Hoa Hạ là một trong những vấn đề mà phần nhiều người Việt yêu thương thích lịch sử vẻ vang thời cổ đại của dân tộc bản địa quan chổ chính giữa và mong ước tìm hiểu, bởi vì nó liên quan quan trọng tới vấn đề xuất phát và lịch sử hào hùng thời khởi nguyên của fan Việt. Tính đến nay, thì cũng ít nhiều những trả thuyết đã xuất hiện thêm để lý giải về nguồn gốc của tộc fan Hoa Hạ, được đặt ra bởi những học mang quốc tế, học giả china và cả những nhà nghiên cứu Việt Nam.
Trong thời hạn gần đây, khi khẳng định về nguồn gốc của bạn Hoa Hạ, thì mang thuyết tất cả độ phổ biến cao nhất trong giới nghiên cứu và phân tích Việt Nam, kia là tín đồ Hoa Hạ có nguồn gốc từ tín đồ du mục, nhìn chung, đưa thuyết này được nhiều người Việt tán thành và chấp nhận, tuy nhiên nó cũng đã nhận được không ít sự làm phản đối, bởi hệ thống quan điểm của mang thuyết này có phần chủ quan và thiếu cơ sở vững chãi trong nhìn nhận và đánh giá về lịch sử dân tộc và bắt đầu của fan Hoa Hạ, khi có không ít tác mang đã cho rằng người Hoa Hạ nơi bắt đầu du mục đã xâm lược và chỉ chiếm đoạt số đông di sản của người việt nam ở vùng bắc Đông Á, khiến người Việt bắt buộc di cư về phía Nam mà không giới thiệu được bởi chứng cụ thể để chứng minh quan điểm của mình, tốt thậm chí còn có tác giả đề xuất rằng những triều đại Hạ, Thương, Chu là của người Việt, người Hoa Hạ đã chiếm đoạt, thay đổi trắng cầm cố đen lịch sử vẻ vang và biến những triều đại đó thành của mình. ý kiến nhận này đã tất cả những ảnh hưởng khá tiêu cực tới việc đánh giá và nhận định về những vấn đề tương quan tới nguồn gốc của fan Việt.
Nhìn chung, thì câu chuyện bắt đầu của bạn Hoa Hạ chưa thực sự được quan tâm, mày mò và làm rõ một giải pháp khách quan với khoa học, mà hầu như mới chỉ dựa vào huyền sử của nhị quốc gia, cùng phần nào đó là việc suy đoán chủ quan trong tiếp cận từ các tác giả của những giả thuyết. Shop chúng tôi sẽ phụ thuộc những phân tích di truyền, khảo cổ, là những phương tiện khoa học có độ tin cậy cao nhất, để thử khám phá về nguồn gốc của fan Hoa Hạ với tinh thần khách quan, trung thực, từ kia kỳ vọng đóng góp một phần nào kia vào sự quan sát nhận sống động và gồm cơ sở hơn về đa số tương quan lịch sử hào hùng giữa người việt nam và tín đồ Hoa Hạ.
I. Các nghiên cứu và phân tích di truyền về xuất phát người Hoa Hạ:
Các nghiên cứu và phân tích di truyền vẫn được chào làng cho cho tới nay cho biết một tranh ảnh khá tổng quan tiền về bắt đầu của tộc fan Hoa Hạ, từng vấn đề liên quan đến sự hình thành của tộc tín đồ này đã được shop chúng tôi tìm hiểu thông qua các nghiên cứu và phân tích di truyền ở đoạn sau đây. Đa phần các phân tích đều do bạn Hán thực hiện, quan sát chung đều rất khách quan và khoa học, không xẩy ra chi phối vị chủ nghĩa dân tộc, giúp chúng ta có được một góc nhìn khá toàn diện về xuất phát của tộc người này.
Các nghiên cứu di truyền đã cho thấy sự biệt lập di truyền của bạn Hán phía Bắc và bạn Hán phía phái mạnh <1><2><3>, khoảng cách di truyền thấp dần dần từ phía Bắc xuống phía dưới Nam, dân cư Hán phía Bắc tất cả sự thống nhất cao và gần với các dân tộc phía Bắc, bạn Hán phía Nam ngay sát với người việt nam và những dân tộc có nguồn gốc tộc Việt vào vùng nam giới Đông Á với Đông nam giới Á. Sự thay đổi gen của người Hán tại các vùng như Giang Tô hay Dương Tử trở về tới vùng Phúc loài kiến có bắt đầu từ các dòng thiên di và nhất quán về chủng tộc của tín đồ Hán trên phía Bắc với cư dân tộc Việt vùng này trong những giai đoạn định kỳ sử. Vày vậy, trong nội dung bài viết này shop chúng tôi sẽ khám phá về xuất phát của người Hán phía Bắc, ở thời điểm trước khi ra mắt sự xâm lược, chiếm phần đóng và nhất quán của những triều đại Hoa Hạ xuống phía dưới Nam. Shop chúng tôi gọi tín đồ Hán là tộc người Hoa Hạ, để đúng mực và khách hàng quan rộng với thực tế lịch sử, bởi tên thường gọi Hán mới bước đầu xuất hiện nay từ thời bên Hán, sự xuất hiện thêm của thương hiệu Hán cũng là lúc bước đầu diễn ra quá trình đồng nhất của tín đồ Hoa Hạ cùng với tộc Việt phía Nam, điện thoại tư vấn chung cho tất cả những người trước Hán là fan Hán sẽ không thực sự đúng mực với thực tế lịch sử thời kỳ khởi nguyên của tộc người này.
Nghiên cứu vãn của Charleston et al. 2018 cho biết khoảng biện pháp di truyền của người Hán tại các vùng. <1>
Nghiên cứu vãn của Su et al. 2000 <4> cho biết người Khương là tiên sư cha của ngữ hệ Hán Tạng. Theo nghiên cứu này, thì cha ông của cư dân Hán-Tạng thuở đầu đến từ miền nam bộ Đông Á (Su et al. 1999). Khoảng tầm 20.000–40.000 năm trước, một quần thể tất cả nhiễm sắc thể Y M122C chiếm phần ưu thế sau cuối đã mang lại được thượng lưu cùng trung giữ sông Hoàng Hà.
Bạn đang xem: Hoa
Bản đồ hình thành và phân tán của ngữ hệ Hán-Tạng. <4>
Theo nghiên cứu và phân tích của Zhao et al. 2010 <5>, thì fan Hán có một phần nguồn cội từ người Khương, một tổ các người dân sống theo lối sinh sống du mục ở vùng thượng mối cung cấp sông Hoàng Hà, họ di trú vào vùng đồng bằng sông Hoàng Hà vào thời gian 5000-6000 năm trước. Tín đồ Khương cũng là bắt đầu của các cư dân ngữ hệ Tạng-Miến với rất nhiều cuộc di cư về phía Tây ra mắt khoảng 4000-5000 năm trước.
Nghiên cứu của Wang et al. 2014 <6> cho thấy thêm người Hán được có mặt từ cuộc thiên di của tín đồ Khương vào vùng đồng bằng sông Hoàng Hà vào tầm khoảng 5000-6000 năm trước, theo dấu tích của haplogroup O3a1c-002611, họ vẫn di cư vào đây và từ từ hòa nhập với người bạn dạng địa (có thể là phần nhiều quần thể gồm haplogroup C-M130 hoặc D-M174) để ra đời tộc tín đồ Hoa Hạ. Tiên sư của bạn Hoa Hạ cũng di trú về phía Đông hình thành fan Đông Di với mẫu gen O3a1c-002611. Nghiên cứu và phân tích này cũng cho thấy thêm người Khương đã tiếp nhận nguồn di truyền thoáng rộng từ tín đồ Bắc Á.
Nghiên cứu vãn của Liu et al. 2021 <7> cho thấy thêm sự đổi khác di truyền của vùng sơn Đông bước đầu vào đầu thời văn hóa Long Sơn, vào mức 4600 năm trước. Phụ thuộc vào mốc chuyển đổi của văn hóa truyền thống Long Sơn, thì hoàn toàn có thể suy đoán rằng sự hiện ra của tín đồ Hoa Hạ bắt nguồn vào mức trước 5000 năm, họ xâm chiếm vùng trung diêm sinh Hà trước, kế tiếp mới không ngừng mở rộng sang vùng phía Đông với phía Bắc.
Nghiên cứu giúp của Wang et al. 2021 <8> cũng tương đương với các tác dụng nghiên cứu vớt này, cho biết ngữ hệ Hán Tạng có xuất phát trong vùng trung với thượng lưu giữ sông Hoàng Hà, sau đó phân tán quý phái phía Tây. Phân tích này cũng cho chúng ta thấy sự gần gụi của di truyền tín đồ Hán tân tiến với mẫu mã của văn hóa truyền thống Ngưỡng Thiều, nó cho biết thêm được về con số dân cư, thì khi xâm nhập vùng đồng bởi sông Hoàng Hà, số ít người Khương đã thống trị số đông cư dân văn hóa Đông Á cổ để hình thành bạn Hoa Hạ.
Mô hình qpWave / qpAdm trong nghiên cứu và phân tích của Chen et al. 2019 <9> cho biết thêm người Hán miền Bắc văn minh mang 74,8% tiên sư họ sản phẩm She và 25,2% tổ tiên liên quan đến Yakut. Cả mẫu dõi cha và mẹ liên quan tới chủng loại di truyền trên di chỉ Hengbei và liên quan tới Tây Tạng (D haplogroup) cũng quan giáp thấy ở fan Hán phía Bắc hiện đại. Bên cạnh đó, thì khoảng 45% tổ tiên đến từ hang Devil’s Gate vào vùng Siberia cùng một quần thể đồ gia dụng đá mới tương quan đến ngữ hệ Tungusic.
Như vậy thì bạn Hán phía Bắc được xuất hiện từ các dòng thiên cư từ phía Tây cùng phía Bắc trải qua không ít giai đoạn định kỳ sử, về cơ bản, họ mới chỉ xâm nhập vào vùng đồng bằng sông Hoàng Hà vào tầm 5000-6000 năm trước. Các phân tích cũng cho thấy thêm một số trong những những dòng di cư góp thêm phần nên sự ra đời của tộc người Hoa Hạ.
Nghiên cứu vãn của Li et al. 2011 <10>, thực hiện phân tích trên chủng loại di truyền tại di chỉ Dadianzi của văn hóa Hạ Xiajiadian (4500 – 3500) trên vùng sông Tây Liêu vùng Đông Bắc Trung Quốc, đã cho thấy trong thời kỳ văn hóa truyền thống này tồn tại, đã tất cả một mẫu di cư từ bỏ vùng đồng bởi sông Hoàng Hà lên phía Bắc, có nghĩa là sau cuộc di trú của bạn Khương vào Hoàng Hà. Cho tới thời kỳ nhà Thương, (3600 – 3050 giải pháp ngày nay), đã gồm một loại di cư từ văn hóa này về bên vùng đồng bởi sông Hoàng Hà, bao gồm nguyên hiền hậu vấn đề khí hậu. Các dẫn chứng khảo cổ cũng cho biết một lượng những hiện đồ dùng có tác động văn hóa phương Bắc đã được xác định. <11>. Vì thế thì người dân vùng Tây Liêu (sau 4500 năm) là 1 trong những trong những xuất phát chính hình thành yêu cầu nhà Thương.
Nghiên cứu của Wen et al. 2013 <12> cho biết thêm mẫu gen tại di chỉ Hengbei gồm niên đại khoảng 3000 năm trước, từ vùng kinh kì thời yêu quý – Chu gần nhất với mẫu mã gen trên Dadianzi trong vùng Tây Liêu, và chủng loại gen tại Hengbei cùng tương đương nhất với những người Hán hiện tại đại. Nghiên cứu và phân tích của Zhao et al. Năm ngoái <13> cũng cho biết thêm những người cổ đại sinh sống Hengbei mang điểm sáng di truyền giống với người Hán miền bắc ngày nay.
PCA cho thấy thêm gen của fan Hán tiến bộ (màu cam) thừa kế trực tiếp từ bỏ thời bên Chu (mẫu Hengbei). <13>
Biểu đồ cho thấy khoảng cách di truyền theo dòng mẹ giữa mẫu mã tại Hengbei (3000 năm trước) và tín đồ Hán tại các vùng, cho thấy được sự thống độc nhất trong gene của người Hán phía Bắc và khác biệt với người Hán phía Nam. <13>
Các nghiên cứu và phân tích này đã cho thấy thêm tiến trình cách tân và phát triển khá cụ thể của tộc bạn Hoa Hạ, họ có nguồn gốc chính từ bạn Khương trong vùng thượng nguồn sông Hoàng Hà, xâm nhập vùng đồng bởi sông Hoàng Hà vào tầm 5000-6000 năm trước. Xem xét thời điểm di cư dựa trên các nghiên cứu và phân tích di truyền, thì nhiều kỹ năng họ ban đầu hình thành vào thời văn hóa Long Sơn, dẫu vậy đã di trú vào vùng đồng bởi sông Hoàng Hà trường đoản cú trước đó. Di truyền của họ bước đầu ổn định từ thời công ty Chu, với các bắt đầu chính là từ người Khương, dân cư cổ Đông Á, và dân cư tại Tây Liêu của văn hóa Hạ Xiajiadian.
Xét rộng lớn hơn, thì chúng ta thấy được cư dân văn hóa truyền thống Ngưỡng Thiều, là nền văn hóa truyền thống của vùng Hoàng Hà trước lúc tổ tiên người Hoa Hạ xâm nhập, rất có thể một bộ phận đã thiên di sang phía Tây, có mặt nên văn hóa truyền thống Mã Gia Diêu, nền văn hóa được những nhà khảo cổ coi như là 1 thành phần của văn hóa Ngưỡng Thiều <14><15>. Dân cư cổ nghỉ ngơi lại là nền tảng gốc rễ chính ra đời nên văn hóa truyền thống của fan Hoa Hạ, với văn hóa truyền thống Long Sơn kế thừa những đặc thù của văn hóa Ngưỡng Thiều hay văn hóa truyền thống Đông Á cổ đại.
Cũng trường đoản cú đây, hoàn toàn có thể kết luận rằng nguồn gốc của ngữ hệ Hán-Tạng là từ bạn Khương, không phải gốc là từ cư dân cổ Đông Á tại văn hóa Ngưỡng Thiều, sự tương đồng về dt của người Hán hiện đại với cư dân Ngưỡng Thiều có xuất phát từ vụ việc số ít fan Khương đã ách thống trị số đông cư dân cổ Đông Á, đồng hóa ngôn ngữ của cư dân văn hóa Ngưỡng Thiều để xuất hiện tộc tín đồ Hoa Hạ.
Lịch sử của vùng bắc Đông Á bởi vì vậy sau thời điểm 5000 năm trọn vẹn không còn bên trong tiến trình cải tiến và phát triển của tộc Việt sống phía Nam, những di sản tại vùng bắc Đông Á sau thời khắc 5000 năm là do tổ tiên tín đồ Hoa Hạ chế tạo nên, các triều đại Hạ, Thương, Chu cũng là bắt đầu trực tiếp của tín đồ Hoa Hạ, chưa hẳn là những triều đại do người việt xây dựng nên. Nơi bắt đầu nguồn các triều đại của người việt nam là nước Xích Quỷ tương ứng với văn hóa truyền thống Lương Chử và Thạch Gia Hà vào vùng Dương Tử, văn hóa truyền thống Thạch Gia Hà đồng niên đại cùng với triều Hạ trong thần thoại cổ xưa của fan Hoa Hạ, cùng sau thời điểm 4000 năm là nước Văn Lang trong địa bàn từ vùng Dương Tử tới miền bắc bộ Việt Nam. Lịch sử hào hùng và những đại lý về quốc gia Xích Quỷ cùng Văn Lang đang được công ty chúng tôi tìm phát âm trong nội dung bài viết khác, toàn bộ các dẫn chứng di truyền, khảo cổ, lịch sử dân tộc đều chứng tỏ về sự vĩnh cửu của các đất nước này. <16>
II. Bắt đầu của chuyên môn luyện đồng với chiến xa:
Kỹ thuật luyện đồng cùng chiến xa là hai trong những những quánh trưng đặc biệt quan trọng của nền tân tiến Hoa Hạ trong quy trình tiến độ đầu hình thành, các nghiên cứu khảo cổ đã cho biết được xuất phát từ Tây Á cùng Trung Á của những yếu tố văn hóa này. Các nghiên cứu này đã cho biết được 1 phần nguồn gốc của tín đồ Hoa Hạ, họ cũng đều có những sự hệ trọng và tiếp nhận văn hóa liên tiếp từ những tộc fan du mục phía Bắc với phía Tây địa phận sinh sống của họ.
1. Nguồn gốc của kỹ thuật luyện đồng :
Kỹ thuật luyện đồng của người Hoa Hạ có nguồn gốc từ Tây Á, cùng với đồng asen cùng với các đặc điểm của đồng Tây Á đã xuất hiện thêm ở Nhị Lý Đầu (Erlitou, 1900 – 1500 TCN), (đây được xem là thời kỳ nhà Hạ vào huyền sử Trung Quốc) và các vị trí phía bắc khác. <17>. Về cơ bản, xuất phát Tây Á của kỹ thuật luyện đồng của bạn Hoa Hạ, và từ đầu đến chân Ba Thục, tộc bạn có xuất phát gần gũi với những người Hoa Hạ đang được phần lớn các học giả quốc tế và Trung Quốc đồng ý <18>.
Nguồn gốc luyện đồng của bạn Hoa Hạ có nguồn gốc từ vùng Tây Á, du nhập vào văn hóa Hoa Hạ vào thời Nhị Lý Đầu, nhưng mà kỹ thuật luyện kim của cộng đồng tộc Việt được vạc triển hoàn toàn độc lập. Các minh chứng về khảo cổ đã cho thấy, văn hóa Khuất Gia Lĩnh là nơi mở ra kỹ thuật luyện đồng nhanh nhất Đông Á, các quặng đồng đã có tìm thấy trong những ngôi mộ văn hóa truyền thống Khuất Gia Lĩnh, tiếp đến được kế thừa ở văn hóa Thạch Gia Hà <17>. Tại văn hóa Khuất Gia Lĩnh, cũng, qua quá trình dài cải cách và phát triển như vậy, thì nghệ thuật luyện đồng của người việt trong thời kỳ văn hóa Thạch Gia Hà đã tiến tới một trình độ chuyên môn cao trong tinh chế và chế tạo đồ đồng <19>. Việc xuất hiện kỹ thuật luyện đồng cũng đã cải thiện năng suất lên rất cao hơn nhiều so với những dụng cụ bởi đá. <17>
Nguồn gốc khác nhau của kỹ thuật luyện đồng của tộc Việt và người Hoa Hạ đã tạo ra những khác biệt lớn trong nghệ thuật luyện đồng, chất liệu, cũng tương tự hình dáng vẻ của nhì nền văn hóa truyền thống Việt và văn hóa truyền thống Hoa Hạ.
2. Xuất phát của chiến xa:
Chiến xa trong thần thoại cổ xưa của tín đồ Hoa Hạ được gán cho Vũ Trọng (奚仲) ở trong phòng Hạ, được thực hiện trong trận đánh đất Cam (甘之战) trong khoảng 2100 năm TCN, nhưng mà về vật chứng khảo cổ, thì chiến xa của tín đồ Hoa Hạ lộ diện sớm tuyệt nhất vào thời công ty Thương, với xe chiến mã đã được tra cứu thấy trong lăng chiêu mộ của giang sơn này vào mức 1200 năm TCN. <20> bắt đầu của chiến xa là từ vùng Trung Á, kế tiếp lan tỏa thanh lịch phía Bắc cùng xuống tới bên Thương. <21>
Dấu tích khảo cổ chiến xa bên Thương.
Sự xuất hiện của chiến xa vào thời bên Thương sẽ góp phần bức tốc sức mạnh chiến tranh của tộc fan này, trực tiếp góp thêm phần vào sự mở rộng lãnh thổ một phương pháp nhanh chóng trong phòng Thương về tư phía, khởi đầu cho chủ nghĩa bành trướng về phạm vi hoạt động của tộc tín đồ này trong xuyên suốt lịch sử.
III. Kết luận:
Như vậy thì nguồn gốc của bạn Hoa Hạ sẽ trở bắt buộc khá cụ thể với những phân tích mà công ty chúng tôi đã tổng hợp với phân tích trong nội dung bài viết này, tín đồ Hoa Hạ có bắt đầu chủ yếu ớt là từ fan Khương, một đội nhóm các tộc fan du mục nghỉ ngơi phía thượng nguồn sông Hoàng Hà, fan Khương cũng tiếp nhận nguồn di truyền thoáng rộng từ dân cư Bắc Á. Họ bước đầu xâm nhập vào vùng đồng bởi sông Hoàng Hà vào mức 5000-6000 năm trước, hòa nhập cùng với người bản địa để hình thành tộc người Hoa Hạ. Xuất phát của họ hầu hết là trường đoản cú sự mở rộng của tập thể nhóm người cội Khương sang trọng phía Bắc và phía Đông, từ từ hình thành đề nghị một lịch sử dân tộc dân tộc khá phức tạp. Từ bỏ đây, hoàn toàn có thể thấy rằng đưa thuyết cho rằng người Hoa Hạ có nguồn gốc từ người du mục của đa số tác giả trước đó là đúng chuẩn với các nghiên cứu và phân tích khoa học.
Người Hoa Hạ có xuất phát từ tín đồ Khương, nhưng tiếp đến thì họ đã chối bỏ bắt đầu này của mình, tự để mình vào vị trí trung trọng tâm với công ty thuyết Hoa Di, gọi fan Khương sống phía thượng mối cung cấp sông Hoàng Hà là Tây Nhung (西戎), sau đó, thì họ cũng đã học nhiều thứ từ bạn Việt, như vấn đề học các văn hóa truyền thống Lương Chử, Thạch Gia Hà của tộc Việt <22>, giỏi mượn mười hai nhỏ giáp của người việt <23><24><25><26>, nhưng sau đó lại gọi người việt nam là phái nam Man, chép lại về lịch sử của người việt nam với một thể hiện thái độ rất coi thường miệt. Chủ thuyết văn hóa đã được họ đưa ra tự đặt mình vào trung tâm, cùng với công cụ lịch sử vẻ vang mà họ đã sở hữu và thực hiện rất hiệu quả, sẽ xóa nhòa nguồn gốc thực sự của tín đồ Hoa Hạ, xóa nhòa đi đầy đủ di sản mà họ đã “mượn” của bạn Việt, của cư dân văn hóa truyền thống Đông Á cổ hay bất kể tộc người nào mà người ta đã hấp thụ.
Những nghiên cứu và phân tích về nguồn gốc của bạn Hoa Hạ đã đóng góp thêm phần giúp họ nhận diện được rõ rộng về xuất phát của dân tộc bản địa mình. Người Việt chưa phải có bắt đầu từ bạn Hoa Hạ, bọn họ phát triển hoàn toàn độc lập, tất cả một các bước phát triển thường xuyên trong vài chục ngàn năm lịch sử, được hình thành bắt buộc từ gần như dòng di cư, tiếp đến hình thành nên xã hội tộc Việt vào vùng Dương Tử. <27>. Trong quá trình cách tân và phát triển đó, dân cư cổ Đông Á, giỏi tộc Việt sẽ xây dựng các di sản lớn, khi người Hoa Hạ hình thành, thì ít nhiều đặc trưng cùng thành tựu văn hóa của bạn Việt đã trở nên họ hấp thụ, vượt trội nhất là phần đông di sản như cửa hàng chúng tôi đã kể tới ở trên. Chúng tôi tin tưởng rằng, dần dần qua thời gian, các vấn đề liên quan tới mối tương quan giữa văn hóa truyền thống Việt và văn hóa truyền thống Hoa Hạ đã ngày càng ví dụ hơn, giúp người việt nhận thức ví dụ hơn về bắt đầu của mình, từ đó làm gốc rễ cho sự cải tiến và phát triển trong tương lai của bạn Việt.
Lang Linh
Tài liệu tham khảo:
<1> Charleston W K Chiang, Serghei Mangul, Christopher Robles, Sriram Sankararaman, A Comprehensive bản đồ of Genetic Variation in the World’s Largest Ethnic Group—Han Chinese, Molecular Biology & Evolution, Volume 35, Issue 11, November 2018, Pages 2736–2750,https://doi.org/10.1093/molbev/msy170
<2> Liu S, Huang S, Chen F, Zhao L, Yuan Y, Francis SS, Fang L, Li Z, Lin L, Liu R, Zhang Y, Xu H, Li S, Zhou Y, Davies RW, Liu Q, Walters RG, Lin K, Ju J, Korneliussen T, Yang MA, Fu Q, Wang J, Zhou L, Krogh A, Zhang H, Wang W, Chen Z, Cai Z, Yin Y, Yang H, Mao M, Shendure J, Wang J, Albrechtsen A, Jin X, Nielsen R, Xu X. Genomic Analyses from Non-invasive Prenatal Testing Reveal Genetic Associations, Patterns of Viral Infections, & Chinese Population History. Cell. 2018 Oct 4;175(2):347-359.e14. Doi: 10.1016/j.cell.2018.08.016. PMID: 30290141.
<3> Cao, Y., Li, L., Xu, M. Et al. The ChinaMAP analytics of deep whole genome sequences in 10,588 individuals. Cell Res 30, 717–731 (2020). Https://doi.org/10.1038/s41422-020-0322-9
<4> Su, B., Xiao, C., Deka, R. Et al. Y chromosome haplotypes reveal prehistorical migrations khổng lồ the Himalayas. Hum Genet 107, 582–590 (2000). Https://doi.org/10.1007/s004390000406
<5> Zhao YB, Li HJ, Li SN, Yu CC, Gao SZ, Xu Z, Jin L, Zhu H, Zhou H. Ancient DNA evidence supports the contribution of Di-Qiang people khổng lồ the han Chinese ren pool. Am J Phys Anthropol. 2011 Feb;144(2):258-68. Doi: 10.1002/ajpa.21399. Epub 2010 Sep 24. PMID: 20872743.
<6> Wang, C. C., Wang, L. X., Shrestha, R., Zhang, M., Huang, X. Y., Hu, K., Jin, L., và Li, H. (2014). Genetic structure of Qiangic populations residing in the western Sichuan corridor. PloS one, 9(8), e103772. Https://doi.org/10.1371/journal.pone.0103772
<7> Juncen Liu, Wen Zeng, Bo Sun, Xiaowei Mao, Yongsheng Zhao, Fen Wang, Zhenguang Li, Fengshi Luan, Junfeng Guo, Chao Zhu, Zimeng Wang, Chengmin Wei, Ming Zhang, Peng Cao, Feng Liu, Qingyan Dai, Xiaotian Feng, Ruowei Yang, Weihong Hou, Wanjing Ping, Xiaohong Wu, E. Andrew Bennett, Yichen Liu, Qiaomei Fu, Maternal genetic structure in ancient Shandong between 9500 and 1800 years ago, Science Bulletin, Volume 66, Issue 11, 2021, Pages 1129-1135, ISSN 2095-9273, https://doi.org/10.1016/j.scib.2021.01.029.
<8> Wang, CC., Yeh, HY., Popov, A.N. Et al. Genomic insights into the formation of human populations in East Asia. Nature 591, 413–419 (2021). https://doi.org/10.1038/s41586-021-03336-2
<9> Chen, P., Wu, J., Luo, L., Gao, H., Wang, M., Zou, X., Li, Y., Chen, G., Luo, H., Yu, L., Han, Y., Jia, F., & He, G. (2019). Population Genetic Analysis of Modern and Ancient DNA Variations Yields New Insights Into the Formation, Genetic Structure, và Phylogenetic Relationship of Northern Han Chinese. Frontiers in genetics, 10, 1045. Https://doi.org/10.3389/fgene.2019.01045
<10> Li, H., Zhao, X., Zhao, Y. et al. Genetic characteristics và migration history of a bronze culture population in the West Liao-River valley revealed by ancient DNA. J Hum Genet 56, 815–822 (2011). Https://doi.org/10.1038/jhg.2011.102
<11> Derenko, M., Malyarchuk, B., Grzybowski, T., Denisova, G., Dambueva, I., Perkova, M. et al. Phylogeographic analysis of mitochondrial DNA in northern Asian populations. Am. J. Hum. Genet. Xem thêm: Hướng Dẫn Sinh Viên Vay Vốn Ngân Hàng Vietinbank, Nhanh Chóng
<12> Zeng Wen, Li Jiawei, Yue Hongbin, Zhou Hui,Zhu Hong, Preliminary Research on Hereditary Features of Yinxu Population.https://www.academia.edu/5297877/2013_AAPA_poster-_Preliminary_Research_on_Hereditary_Features_of_Yinxu_Population
<13> Zhao YB, Zhang Y, Zhang QC, Li HJ, Cui YQ, Xu Z, Jin L, Zhou H, Zhu H. Ancient DNA reveals that the genetic structure of the northern Han Chinese was shaped prior to lớn 3,000 years ago. PLoS One. Năm ngoái May 4;10(5):e0125676. Doi: 10.1371/journal.pone.0125676. PMID: 25938511; PMCID: PMC4418768.
<15> Andersson, Johan Gunnar (1943). Researches into the prehistory of the Chinese. Bulletin of the Museum of Far Eastern Antiquities. 15.
<17> Liu Junnan 刘俊男. Sự xuất hiện của thành phố núi Chengtou – Dựa trên ý kiến về các đặc điểm cơ bản của nước nhà 城头山城邦的形成-基于国家本质特征的视角
<18> Mei, Jianjun và Chen, Kunlong. (2017). The Appropriation of Early Bronze công nghệ in China.
<19> Gorodetsyaka, Olga và Shiying, Qiu và Guo, Li-Xin. (2019). Shijiahe Culture: Original Bronze Civilization of East Asia 石家河文化 东亚自创的青铜文明 (上) . 2019. 67-82.
<21> Shaughnessy, Edward L. (1988). “Historical Perspectives on The Introduction of The Chariot Into China”. Harvard Journal of Asiatic Studies. 48 (1): 189–237. JSTOR 2719276.
<23> Norman, Jerry (1985). A cảnh báo on the Origin of the Chinese Duodenary Cycle. In: Graham Thurgood; James A. Matisoff; David Bradley (editors), Linguistics of the Sino-Tibetan Area: The State of the Art: 85–89. Pacific Linguistics, Series C 87.
<24> Mei, Tsu-lin (梅祖麟) (1980). “Chinese & the languages of Southeast Asia”. Association for Asian Studies Conference.
<25> Ferlus, Michel (2013). “The sexagesimal cycle, from đài loan trung quốc to Southeast Asia”. 23rd Annual Conference of the Southeast Asian Linguistics Society, Bangkok, Thailand.https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00922842/document
<26> Nguyễn Cung Thông, Loạt bài xích nghiên cứu: “Nguồn gốc Việt (Nam) của 12 nhỏ giáp)”.Full PDF: https://drive.google.com/file/d/1PTmCRbHEymW9BDodwalqfFTYLR9HVHAv/view?usp=sharing